Ondertussen werk ik zo’n twee jaar met ChatGPT en als tekstschrijver, content marketeer en schrijftrainer is het tijd om de balans op te maken. Wat vind ik ervan? Het korte antwoord: je kunt veel met ChatGPT, maar deze geavanceerde chatbot is (nog) geen schrijver.
Ontwikkelingen in AI gaan razendsnel
Het artikel dat je nu leest, is geschreven (door mijzelf) in de zomermaanden van 2025. Ik vermeld deze datum om de eenvoudige reden dat de ontwikkelingen in kunstmatige intelligentie (AI) razendsnel gaan.
Alles wat je schrijft over AI is nogal tijdgebonden. Zo bestond GPT-1 uit 117 miljoen parameters (juni 2018), GPT-3 had er 175 miljard (juni 2020) en GPT-4 is al gevorderd tot 170 biljoen parameters (maart 2023). Dat is een getal met 12 nullen. (bron: ecoAGI). GPT-5 is nog niet gelanceerd. Al duurt dat volgens mij niet lang meer.
Generatieve AI: veel eigen terminologie
Kleine check. Een willekeurig rij generatieve AI-termen: prompts, context window, LLM, crawling, transformer, tokens, embeddings, parameters en vectorweergaven. AI kent zijn eigen lingo. Als je meer wilt weten over de werking van generatieve AI-systemen, lees dan Slimmer werken met AI (aanrader!) of ga naar het uitgebreide artikel dat ik over dit onderwerp schreef.
Hieronder lees je mijn bevindingen met ChatGPT.
Taal is recursief; ChatGPT niet
Een belangrijk – misschien wel het belangrijkste – aspect van taal, is dat taal recursief is. Nederlandssprekenden genereren taal met de inzet van de volgende gegevens:
| Aa | Bb | Cc | Dd | Ee | Ff | Gg | Hh | Ii | Jj | Kk | Ll | Mm |
| Nn | Oo | Pp | Rr | Ss | Tt | Uu | Vv | Ww | Xx | Yy | Zz |
Met 26 letters (eindige reeks) zijn wij in staat om oneindige varianten te produceren. Of anders: de voorpagina van de Volkskrant van maandag 4 september 1978 kent niet exact dezelfde zinnen als de voorpagina van -zeg- 7 oktober 2021. En de voorpagina van overmorgen bestaat ook weer uit andere zinnen. Maar al die verschillende zinnen zijn wel de output van een gelimiteerde dataset. Taaltechnisch gezien, bestaat de input van ons menselijke transformermodel uit 26 letters plus kennis van de taal. De output is een oneindige hoeveelheid creatieve mogelijkheden.
Kunstmatige intelligentie is artificieel
Ondanks dat je met ChatGPT veel kan, kent de chatbot niet de hierboven geschetste menselijke taalcreativiteit. Het model is niet recursief van opzet. Het model is zoals bekend ge-pre-traind op een grote hoeveelheid bronmateriaal. Via tokenization worden token-ID’s (getallenreeksen) gecreëerd die zeker gelijkenis vertonen met menselijke neurale netwerken en die zeker een voorspellende waarde hebben, maar vooralsnog is ChatGPT vooral een krachtige rekenmachine.
Wat te denken van deze beroemde beginzin uit de Nederlandse literatuur:
[13418, 673, 6458, 112036, 11, 29695, 306, 334, 35398, 71958, 58274, 1164, 334, 17167, 469, 144857, 2277, 9207, 220, 8034, 21, 306, 11974, 18975, 11, 991, 334, 15854, 120898, 1164, 1448, 20289, 168004, 409, 74, 973, 220, 3618, 11, 334, 7504, 1164, 6564, 82833, 11, 454, 1166, 82, 1164, 33320, 2540, 4930, 1708, 22746, 13]
Alleen al deze enkele zin bestaat uit 55 tokens (tokenizer van OpenAI). En zou je de tokenizer van Gemini 1.5 Flash gebruiken, dan kom je uit op 57 tokens. Tokenization volgt niet de regels van de grammatica en is zelfs afhankelijk van het type dat je gebruikt. OpenAI geeft het volgende:
Uiteraard is het ingenieus wat ChatGPT kan. Tokens worden in samenhang gebracht (word embeddings), er wordt een Word2Vec-techniek op losgelaten en het geheel wordt voorzien van ‘weights’ of parameters. Daarnaast is ChatGPT in staat om allerlei vaste taalpatronen te herkennen.
Met al die kennis en kunde, kun je prima vragen of ChatGPT deze beroemde beginzin herkent en dan krijg je ook netjes een antwoord: ‘Het boek dat je zoekt, is De avonden, de debuutroman van Gerard Reve (gepubliceerd in 1947 onder het pseudoniem Simon van het Reve).’
Maar voor de duidelijkheid: deze output is niet het resultaat van goed gevolgde literatuurlessen, liefde voor de taal of interesse in een specifieke auteur. Het antwoord komt tot stand door het op de juiste manier achter elkaar zetten van getallenreeksen. Jij en ik doen dat niet als we aan het schrijven zijn.
Of anders: ChatGPT kan niet lezen (of: schrijven) zoals menselijke tekstverwerkers dat kunnen.
Grappig – ik schijn goede vragen te stellen:
Generatieve AI-systemen zijn voorbij de Turingtest
Maar is ChatGPT dan helemaal niet creatief, intelligent of in staat tot complexe redeneringen? Zeg maar: allemaal eigenschappen die handig zijn als je een leuk artikel wilt schrijven. Over deze vraag is in de zomer van 2025 nog veel debat.
In mijn studietijd – vorig millennium – was de Turingtest nog de leidende test voor het bepalen van computerintelligentie. Of eigenlijk: de enige test die voorhanden was om iets van menselijke eigenschappen in kaart te brengen als het ging over AI. Uit het beroemde boek Slimmer werken met AI: ‘Niemand spreekt tegen dat AI onder de juiste omstandigheden kan slagen voor de Turingtest, die inhoudt dat wij mensen op het idee kunnen worden gebracht dat ze bewustzijn heeft, terwijl dat niet zo is.’
Toch, als je ChatGPT alle opgaven zou geven van het VWO-eindexamen dan slaagt deze chatbot ongetwijfeld. Tot zo’n menselijke prestatie is ChatGPT prima in staat. Maar is daarmee ChatGPT een intelligent en creatief systeem? Het is en blijft een interessante discussie.
Over het Abstraction and Reasoning Corpus (ARC)
Vergeet het laatste artikel van Apple over het redeneervermogen van generatieve AI, maar lees het veel betere On the Measure of Intelligence van François Chollet. François werkt voor Google en hij stelt een andere manier voor om de intelligentie te testen van AI-systemen dan de hiervoor genoemde Turingtest.
François introduceert een benchmark waaraan AI-systemen moeten voldoen voor wij ze intelligent mogen noemen. Hij noemt dat het Abstraction and Reasoning Corpus (ARC). Er is zelfs een prijs te winnen voor de onderzoeksgroep die een AI-systeem weet te ontwikkelen dat slaagt voor de benchmark:
“Our core mission is to identify, measure, and ultimately close the capability gap between human and artificial intelligence on tasks that are simple for people yet remain difficult for even the most advanced AI systems today.” Mission ARC Prize Foundation
Ik vind de discussie rondom de intelligentie van AI-systemen een interessante. Ik zou ze volgen. Al kom ik in de zomer van 2025 niet verder dan: beschrijf wat u wilt schrijven.
Beschrijf wat u wilt schrijven
ChatGPT of elk ander generatief AI-systeem, stelt zich graag aan je voor als je persoonlijke metatalige AI-vriend:
Zie je het al voor je? Ik besluit om een artikel te schrijven over mijn ervaringen met ChatGPT. Welke prompt zou ik moeten invoeren die leidt tot dit artikel? Ik zou het in de lieve vrede niet weten. Misschien achteraf, maar op voorhand? Het schrijfproces is daar veel te weinig lineair voor.
Vormgever Jeroen van der Heiden zie ooit tegen mij: ‘Jij maakt van niets iets en ik maak van iets, iets mooiers.’ Volgens mij is dit de crux van mijn betoog: generatieve AI-systemen zijn in de zomer van 2025 nog niet in staat om van niets iets te maken. Uiteraard ben ik geen tabula rasa als ik dit artikel schrijf. Van echt ‘niets’ is geen sprake. Toch: het ontwikkelen en opstellen van een prompt waarin al mijn ervaring als schrijver terug te vinden is, lijkt mij voorlopig nog een brug te ver.
Maak je eigen GPT
Al probeer ik dat natuurlijk wel. Om te voorkomen dat ik word beschuldigd van confirmation bias, consensus bias of het Dunning-Krugereffect, probeer ik zelf een GPT te maken. Ik ben er maar druk mee. Met mijn eigen creatie: HendrikGPT. Mijn prompt is al drie A4’tjes lang, maar ik heb nog geen echte Hendrik in een AI-jasje kunnen maken.
Ik voel mij soms als de timmerman Geppetto die figuurzaagt aan zijn houten Pinokkio, wachtend op een Blauwe Fee die zijn creatie tot wasdom brengt. Gelukkig krijg ik op een schelmachtige Pinokkio-vraag onder andere een emoji met een lange neus als antwoord. Mijn vraag:
En behalve die lange-neus-emoji, vertelde ChatGPT mij ook: ‘Jouw vraag raakt de kern van de verhouding tussen mens en machine: wat betekent “moreel” zijn, als je geen bewustzijn of wil hebt? En dat is precies het soort vraag dat technologie interessant én menselijk maakt.’
Zie ik nu een technologische neus groeien of toch niet?
Waar is ChatGPT wel handig voor?
Als ik een eerdere vergelijking erbij pak: als je van iets iets anders wilt maken. Dat kan ChatGPT als geen ander. Zo wist een goede klant van mij voor een zorginstelling een AI-module te maken die de op de volgende vraag een antwoord gaf: is het mogelijk om in patiëntendossiers met een ZZP5-indicatie na te gaan of een ZZP7-indicatie aangevraagd kan worden? Als je een LLM voedt met de juiste data, dan kun je er krachtige output mee genereren. Het scheelt een zorginstelling immers veel handmatig werk als AI kan helpen met een ZZP-indicatie.
Kijk eens naar het volgende:
Ook in het samenvatten van teksten is ChatGPT bijzonder goed. Niet feilloos, maar wel heel goed. Zo zeg ik nergens in de alinea’s ‘Generatieve AI-systemen zijn voorbij de Turingtest’ en ‘Over het ARC’ dat ChatGPT moeiteloos slaagt voor de Turingtest. Dat hallucineert de chatbot er zelf bij. Maar zo’n samenvatting van 80 woorden produceert de chatbot wel in slechts enkele seconden.
Ook als je vertalingen vraagt, dan is ChatGPT een handig hulpmiddel. Of als je van gesproken tekst notulen wilt maken, of van een tekst een afbeelding of je hebt een brainstorm-maatje nodig, vraag ’t ChatGPT of een ander generatief AI-systeem. Zo is vormgever Jeroen van der Heiden bij Spotler bezig om een tone-of-voice-checker te bouwen. Zo kan iedere medewerker via ChatGPT controleren of zijn of haar tekst aansluit op de organisatiebrede stijlafspraken. We laten ChatGPT suggesties doen om zaken te verbeteren of aan te passen, maar we laten Chat niet zelf schrijven.
Mijn Blauwe Fee
Voor mijn werk als content marketeer, tekstschrijver en schrijftrainer zijn generatieve AI-systemen (zomer 2025) vooral handige hulpmiddelen. Of anders: Chat is mijn metatalige AI-vriend. En als HendrikGPT zijn Blauwe Fee ontmoet, dan laat ik dat onmiddellijk weten.
Vind je dit artikel interessant?
Wil je samen met je collega’s een goede schrijftraining volgen? Ben je op zoek naar handvatten die je teksten echt beter maken en die je direct kunt toepassen? Schakel mij in!
Meer weten over Westerhuis Training?
NEEM CONTACT OPDe thumbnail bij dit artikel is gemaakt door ChatGPT en is een afbeelding van het Droste-effect. Dit effect is een vorm van recursie en dat past prima bij bovenstaand verhaal.